Son dönem böbrek yetmezliği, "böbrek fonksiyonlarının kalıcı olarak bozulması" durumuna deniyor. Böbrek Nakli Öncesi Son Dönem Böbrek Yetmezliği Nedir? Son dönem böbrek yetmezliği, "böbrek fonksiyonlarının kalıcı olarak bozulması" durumuna deniyor. Bu durum ilerleyerek "son dönem böbrek yetmezliği" denilen, böbrek fonksiyonlarının tümüyle bozulduğu, yaşamı sürdürmek için diyaliz ve böbrek nakli tedavilerinin şart olduğu aşamaya dönüşebiliyor. Son dönem böbrek yetmezliği tanısı konan her hasta böbrek nakli olmak üzere değerlendirilmelidir! Böbrek nakli, hastanın vücuduna bir başka kimseden alınan böbreğin takılması olarak açıklanıyor. Nakil için kullanılacak böbrek, iki kaynaktan sağlanıyor: Canlı vericiden veya beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden. Hangi derecedeki akrabalar, verici olabilir? Sağlık Bakanlığı tarafından canlıdan organ ve doku nakillerinin denetiminin kolaylaştırılması amacıyla 'Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemi' yürürlüğe girmiştir. Buna göre canlıdan organ ve doku nakli, alıcının dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dahil) kan ve kayın hısımlarından yapılabilir. Bu kapsam dışında kalan organ ve doku verici adayların durumları, ilgili Organ ve Doku Nakli Merkezi'ndeki Yerel Etik Kurul tarafından değerlendirilip uygun bulunursa nakil gerçekleştirilebilir. Dördüncü derece hısımlık bağı ile ilgili olarak; Türk Medeni Kanunu'nun 17. maddesinde, 'Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur' denmektedir. Kan hısımlığında kişinin akrabalık derecelerine göre:
Kayın hısımlığında ise kişinin eş tarafından akrabaları aynı şekilde derecelendirilir. Akraba Dışı vericiler Canlıdan organ nakli, alıcının en az iki yıldan beri fiilen birlikte yaşadığı eşi, dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dahil) kan ve kayın hısımlarından yapılabiliyor. Ancak elbette hiçbir akraba ve hısımlığın olmayan kişilerin de birbirine organ vermesi mümkün. Ancak yasa gereği bu konuda oldukça titiz bir araştırma yapılıyor. Yukarıdaki canlı verici adayları dışında canlıdan nakil yapılabilmesi için, naklin yapılacağı ilde oluşturulacak Etik Komisyonu'nun verici ile alıcı arasında, yönetmeliğe ve diğer ilgili mevzuata aykırı herhangi bir hususun bulunmadığını ve etik açıdan organ bağışının uygunluğunu onaylaması zorunludur. Bu durumda alıcı ve vericilerin, İl Sağlık Müdürlüğü aracılığıyla öncelikle komisyona başvurmakları zorunlu hale getiriliyor. Kimler Böbrek Nakli İçin Canlı Verici Olamaz
Böbrek Naklinde Vericinin Canlı Olmasının Avantajları Böbrek naklinde vericinin canlı olması tercih ediliyor. Çünkü beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden alınan böbreklere göre hasta için pek çok avantajı var. Bunlar;
Nakil İçin En Uygun Böbrek Nasıl Seçiliyor? Böbrek nakli yapılabilmesi için alıcı ile verici arasında, kan naklindeki gibi A,B,0 kan grubu uyumunun olması gerekiyor. 0 grubu genel verici, AB grubu ise genel alıcıdır. Bu kurala göre; Böbrek naklinde Rh sisteminin önemi yoktur. Rh negatif kan grubundaki bir kişi Rh pozitif birinden rahatlıkla böbrek alabiliyor. Alıcı-verici adaylarının doku tipi tanımlaması da belirleniyor. Ancak bilinmelidir ki böbrek naklinde doku uyumu mutlaka gerekli değildir. ALICI VERİCİ A A ya da 0 B B ya da 0 AB A,B,AB,0 (tüm kan grupları verebilir) Not.Kan grubu uyumu olamayan hastalar çapraz nakil listesine başvurabilir.
Çapraz Nakil Nedir? Bu yöntem, yakınları içerisinde kan grubu uyumlu vericisi olmayan hastalara uygulanıyor. Kan grubu uymadığı halde yakınına böbrek vermek isteyen çiftler, organ nakli merkezinde doku uyumları göz önüne alınarak çapraz nakle hazırlanıyor. Örneğin, kan grubu A olan bir alıcının kan grubu B olan yakını, böbreğini kan grubu B olan başka bir hastaya verirken; ikinci hastanın kan grubu A olan vericisi de böbreğini ilk hastaya veriyor. Kan grubu A veya B olan hastalar, kan grubu uyumlu vericileri olmaması durumunda çapraz nakil adayı olabiliyorlar. Burada bilinmesi gereken önemli nokta, kan grubu 0 veya AB olan hastaların çapraz nakil olma şansının daha düşük olduğudur. Bitkisel Hayattayken Organ Alınır Mı? Organların alınabilmesi için kişinin mutlaka beyin ölümünün gerçekleşmiş olması gerekir. Beyin ölümü olan kişilerin, yaşama şansları yoktur. Oysa bitkisel hayattaki (koma) kişi, beyin işlevini tam olarak kaybetmediğinden, bir süre sonra bitkisel hayattan çıkabilirler. Bu nedenle bitkisel hayattaki kişiden asla organ alınmaz. Beyin Ölümü Gerçekleşmiş Vericiden Nakil Nasıl Gerçekleştiriliyor? Beyin ölümü gerçekleşmiş, ancak kalbi atmaya devam eden hastalardan böbrek sağlanması: Bu grupta, çoğunlukla trafik kazası sonucu kafa travması geçiren ya da değişik nedenlere bağlı beyin kanaması geçiren hastalar yer alıyor. Bu hastalardan sağlanan organlar, beyin ölümü gerçekleşmiş vericiden nakil için en önemli kaynağı oluşturur. Beyin ölümü gerçekleşmiş, kalbi de durmuş hastalardan böbrek sağlanması: Bu hastalar, beyin ölümünü takiben kalbi de duran hastalardır. Bu hastalardan organ sağlanması, beyin ölümü gerçekleşmiş ancak kalbi çalışan hastalara göre daha zordur. Ülkemizde sık uygulanan bir yöntem değildir. Beyin ölümü gerçekleşmiş hastanın organları bağışladıktan sonra nasıl bir süreç yaşanıyor? Bugün ülkemizde geçerli yasal düzenlemelerle böbrek nakli gerçekleşmiş vericiden böbrek nakli yapılması için ya vericinin sağlığında organlarını bağışlamış olması ya da vericinin beyin ölümü gerçekleştikten sonra yakınlarından izin alınması gereklidir. İzin sağlandıktan sonra verici yoğun bakıma alınıyor, vericinin kan grubu ve doku grubu uygunluğu araştırılıyor. Organ bekleyen hastalara ait özelliklerin ve doku gruplarının yer aldığı bekleme listesi değerlendirilerek, organlar seçilen uygun adaylara takılıyor. Eğer çıkarılan organ bir başka merkezdeki hastaya takılacaksa, organ uygun saklama koşulları sağlanarak, hızlı bir ulaşım aracıyla takılacağı merkeze gönderiliyor.
|
1086 kez okundu |
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
